O'zbekiston QIE butlovchi qismlari ishlab chiqarishni kengaytirmoqda va quyosh panellari chiqindilarini qayta ishlashga tayyorlanmoqda
Yaqinda bo'lib o'tgan Oliy Majlis Qonunchilik palatasining yig'ilishida Energetika vazirligining qayta tiklanuvchi energiya manbalarini (QIE) rivojlantirish bo'yicha javobi tinglandi. Unda ishlab chiqarishni mahalliylashtirish va uzoq muddatli ekologik rejalar haqidagi yangilangan ma'lumotlar taqdim etildi.
"Yashil" energetikani rivojlantirish bo'yicha olib borilayotgan ishlar doirasida mamlakatda quyosh va shamol elektr stansiyalari uchun butlovchi qismlar ishlab chiqarish faol ravishda kuchaytirilmoqda. Bir qator xorijiy kompaniyalar shamol generatorlari uchun butlovchi qismlar ishlab chiqarish zavodlarini qurishni rejalashtirmoqda. Xususan, Jizzax viloyatida shamol parraklari va Qoraqalpog'istonda shamol elektr stansiyasi (ShES) minoralarini ishlab chiqarish korxonalarini qurish belgilangan. Bugungi kunda Navoiy viloyatida 500 MVt gacha quvvatli quyosh panellari ishlab chiqarish korxonasi ishlamoqda, Jizzax viloyatida esa invertorlar va metall konstruksiyalar ishlab chiqarish yo'lga qo'yilgan. Ushbu mahalliylashtirish natijasida mahsulotlarning tannarxi AQSh dollarida hisoblaganda 20 sentdan 12 sentga tushirilgan.
Ishlab chiqarishdagi yutuqlardan tashqari, Energetika vazirligi utilizatsiya bo'yicha muhim prognozni taqdim etdi. Kutilishicha, 2050-yilga kelib mamlakatda 40 tonnagacha quyosh panellari chiqindilari to'planishi mumkin. Shu bois, hukumat aholi va tadbirkorlar tomonidan o'rnatilgan kichik panellarni utilizatsiya qilish uchun milliy qayta ishlash tizimini yaratishni rejalashtirmoqda. Hozirda ixtisoslashtirilgan poligonlarni tashkil etishni va qayta ishlovchi korxonalar uchun soliq imtiyozlarini berishni nazarda tutuvchi qonunchilikka o'zgartirishlar kiritilmoqda.
Ushbu choralar erishilgan yutuqlarni tasdiqlaydi: bugungi kunda O'zbekistonda umumiy quvvati 770 MVt bo'lgan 7 ta quyosh panellari ishlab chiqarish korxonasi va 5 ta mahalliy quyosh suv isitgichlari ishlab chiqaruvchisi faoliyat yuritmoqda. O'rnatilgan quyosh panellarining umumiy quvvati 1857 MVt ga yetgan, bu geliokollektorlardan foydalanish (hajmi 4,8 mln litr) bilan birga 2,21 mlrd kVt·soat elektr energiyasi va 669,7 mln kub metr gazni tejash, shuningdek, atmosferaga 875 ming tonna uglerod dioksidi chiqishining oldini olish imkonini berdi. Shu bilan birga, yil boshidan buyon umumiy generatsiyada "yashil" energiyaning ulushi 23% ga (9 mlrd kVt·soat) yetdi. Ishlab chiqarilgan elektr energiyasi uchun 32 117 xonadon jami 133,8 mlrd so'm miqdorida to'lov oldi. Strategik maqsad – 2030-yilga qadar quyosh fotoelektr stansiyalarining umumiy quvvatini 9,4 GVtga yetkazishdan iborat.
