Bu yil va kelgusi yilda global elektr energiyaga talab sezilarli darajada oshadi
Xalqaro energetika agentligining (XEA) yangi hisobotiga ko'ra, 2024 va 2025-yillarda talabning o'sishi so'nggi yigirma yillikdagi eng yuqori ko'rsatkichlardan biri bo'lishi kutilmoqda bunda o'sishning yarmi faqat quyosh energiyasi hisobiga ta'minlanishi kutilmoqda.
XEA-ning yangi hisobotiga ko'ra, dunyoda elektr energiyaga bo'lgan talab so'nggi yillarda eng tez templar bilan o'sib bormoqda, bu barqaror iqtisodiy o'sish, kuchli issiqlik to'lqinlari va elektromobil va issiqlik nasoslari kabi elektr energiya bilan ishlaydigan texnologiyalarning tobora ortib borishi bilan bog'liq. Shu bilan birga, qayta tiklanadigan energiya manbalari tez o'sishda davom etmoqda.
IEA Electricity Mid-Year Update hisobotida aytilishicha, global elektr energiyaga bo'lgan talab 2024-yilda 2023-yildagi 2,5 foizga nisbatan taxminan 4 foizga o'sishi prognoz qilinmoqda. Bu 2007 yildan beri eng yuqori yillik o'sish sur'atini ifodalaydi. Hisobotga ko'ra, global elektr energiya iste'molining kuchli o'sishi 2025 yilda davom etishi kutilmoqda va o'sish yana 4% atrofida bo'ladi.
Qayta tiklanadigan energiya manbalari ham bu yil va kelgusi yilda tez kengayishi kerak va ularning global elektr ta'minotidagi ulushi 2023 yildagi 30% dan 2025 yilda 35% gacha o'sishi kutilmoqda. 2025-yilda butun dunyo bo'ylab qayta tiklanadigan energiya manbalari tomonidan ishlab chiqarilgan elektr energiya birinchi marta ko'mir yoqishdan foydalanish uchun ishlab chiqarilgan hajmdan oshib ketishi prognoz qilinmoqda. Faqat quyosh fotovoltaik tizimlari 2024 va 2025 yillarda global elektr energiyaga bo'lgan talabning taxminan yarmini qoplashi kutilmoqda, quyosh va shamol energiyasi esa o'sishning to'rtdan uch qismini qoplaydi.
Dunyodagi eng yirik iqtisodiyotlarning ba'zilari elektr energiya iste'molining ayniqsa kuchli o'sishini qayd etadi. Hindistonda talab bu yil 8 foizga o'sishi kutilmoqda, bu yuqori iqtisodiy faollik va kuchli issiqlik to'lqinlari bilan bog'liq. Xitoy, shuningdek, xizmat ko'rsatish va turli sanoat tarmoqlari, jumladan, toza energiya texnologiyalari ishlab chiqarishdagi kuchli faoliyat natijasida talabning 6% dan ko'proq o'sishini kutilmoqda.
Dunyoning ko'p joylarida konditsionerlardan foydalanishning ko'payishi elektr energiyaga bo'lgan talabning muhim omili bo'lib qoladi. Hisobotda aytilishicha, bir qancha hududlarda 2024-yilning birinchi yarmida kuchli issiqlik toʻlqinlari kuzatilgan, bu esa talabni oshirib elektr tizimlariga yuk yaratgan.
Sun'iy intellekt (SI) ning rivojlanishi bilan ma'lumotlar markazlarida elektr energiyaga bo'lgan talab tobora ko'proq e'tiborni jalb qilmoqda, bu esa yanada ishonchli ma'lumotlar va yanada samarali inventarizatsiya choralariga bo'lgan ehtiyojni ta'kidlaydi. Hisobotda ma'lumotlar markazlarida elektr energiyaga bo'lgan talab bilan bog'liq keng ko'lamli noaniqliklar, jumladan, joylashtirish tezligi, sun'iy intellektning xilma-xil va kengayib borayotgan ilovalari va energiya samaradorligini oshirish salohiyati ta'kidlangan. Ma'lumotlar markazi sektorida elektr energiyani iste'mol qilish bo'yicha ma'lumotlarni yaxshiroq yig'ish o'tmishdagi ishlanmalarni to'g'ri aniqlash va kelajakdagi tendentsiyalarni yaxshiroq tushunish uchun muhim hisoblanadi.
XEA energetika sektori va raqamlashtirish o'rtasidagi aloqalarni o'rganishda yetakchiga aylandi. Bizni kutayotgan imkoniyatlar va muammolarni o'rganish uchun XEA yangi yirik tashabbusni boshladi: "SI uchun energiya va energiya uchun SI". Ushbu tashabbus doirasida XEA hukumatlar, sanoat, tadqiqotchilar va fuqarolik jamiyati mutaxassislari bilan maslahatlashadi. 2024-yil 5-dekabrda Parijda bo'lib o'tadigan energiya va SI bo'yicha Global konferentsiya muhim bosqich bo'ladi.
