O‘zbekiston Respublikasida “yashil energetika” ning rivojlantirish istiqbollari
Issiqlik, quyosh va shamol elektr stansiyalarini qurish bo‘yicha loyihalarning amalga oshirilishi tahlili shuni ko‘rsatdiki, keyingi yillarda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 17 ta qarori qabul qilingan.
Oxirgi uch yilda xalqaro kompaniyalar bilan umumiy quvvati 8905 megavatt bo‘lgan issiqlik, quyosh va shamol elektr stansiyalarini qurish bo‘yicha 19 ta shartnoma imzolandi.
Loyihalarning umumiy qiymati 6 milliard 919 million dollar bo?lib, ularning barchasi to?g?ridan-to?g?ri investitsiyalar hisobidan xorijiy kompaniyalar tomonidan amalga oshirilmoqda. Bunday ma’lumotlar “MAMLAKATIMIZDA ISSIQLIK, QOYOSIY VA SHAMOL ELEKTR STANSIYALARINI QURISH LOYIHALARI TAHLILI” brifingida keltirildi.
Ta’kidlash joizki, bugungi kunda mamlakatimizda “yashil” iqtisodiyotni, umuman, “yashil” energetikani rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Shu munosabat bilan qayta tiklanadigan energiya manbalari asosida elektr energiyasi ishlab chiqarishni ko‘paytirish bo‘yicha qat’iy qadamlar qo‘yildi.
Qarorlar ijrosining birinchi muhim natijasi Navoiy viloyati Karmanin tumanida 100 megavatt quvvatga ega sanoat quyosh fotoelektr stansiyasining ishga tushirilishi bo‘ldi.
Joriy yilning aprel oyida Samarqand viloyatining Nurobod tumanida ham xuddi shunday ikkinchi stansiya ishga tushiriladi.
2023-yil oxiriga qadar Qoraqalpog‘iston Respublikasining Qorao‘zyak tumanida, Surxondaryo viloyatining Sherobod tumanida, Jizzax viloyatining G‘allaorol tumanida, Samarqand viloyatining Kattaqo‘rg‘on tumanida va Navoiy viloyatining Nurota tumanida quriladigan umumiy quvvati 1197 megavatt bo‘lgan 5 ta quyosh va shamol elektr stansiyalari foydalanishga topshiriladi.
2024-yilda Buxoro viloyatining Peshku va G‘ijduvon tumanlari hamda Navoiy viloyatining Tomdi tumanida har biri 500 megavatt quvvatga ega 3 ta shamol elektr stansiyasi foydalanishga topshiriladi.
Shuningdek, yangi zamonaviy issiqlik elektr stansiyalarini qurish bo‘yicha yana 7 ta qaror imzolandi. Shundan kelib chiqib, joriy yilning dastlabki 3 oyida mamlakatimizning uchta hududida 1154 megavatt quvvatga ega 5 ta yangi issiqlik elektr stansiyasi foydalanishga topshirildi.
Shu bilan birga, joriy yilning dekabr oyiga qadar Sirdaryo viloyatining Xovos tumanida quvvati 220 megavatt bo‘lgan yana bir yangi issiqlik elektr stansiyasi foydalanishga topshiriladi.
2023-yil oxiriga qadar Sirdaryo viloyatining Shirin shahrida quvvati 1500 megavatt bo‘lgan zamonaviy issiqlik elektr stansiyasini, 2024-yil oxiriga qadar esa Surxondaryo viloyatining Angor tumanida 1560 megavatt quvvatga ega yana bir issiqlik elektr stansiyasini ishga tushirish rejalashtirilgan.
Ta’kidlash joizki, mazkur tizimli ishlar natijasida 2026 yilgacha mamlakatimizda umumiy quvvati 8000 megavatt bo‘lgan quyosh va shamol elektr stansiyalari, 868 megavatt quvvatga ega gidroelektrstansiyalari va 6008 megavatt quvvatga ega yangi issiqlik elektr stansiyalari ishga tushiriladi. Natijada O‘zbekistonda ishlab chiqarish quvvatlari 27 ming 400 megavattgacha oshadi.
Shunday qilib, agar 1991 yildan 2016 yilgacha yoki 25 yil ichida mamlakatimizda atigi 3300 megavatt quvvat ishga tushirilgan bo‘lsa, 2017 yildan 2026 yilgacha yoki 10 yil ichida 18324 megavatt yoki besh yarim barobar ko‘p yangi quvvat ishga tushirilishi rejalashtirilgan.
